(စည္းလံုးျခင္းရဲ႕အင္အား)
ေဆာင္းပါးရွင္ - ပီတာဇီမန္း။
ကြ်န္ေတာ့္ အျမင္အရ အေကာင္းဆံုး ကြ်မ္းက်င္ ျပည့္ဝ လာတဲ့ ဌာနစိတ္ေတြဟာ အရာရွိသစ္ေတြ အမ်ားစု ပါေနရင္ေတာင္ လူေဟာင္းႀကီးတခ်ိဳ႕ ပါတဲ့ ဌာနစိတ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ အရင္ StB အရာရွိေတြခ်ည္းပါတဲ့၊ ဒါမွမဟုတ္ သူတို႔ လံုးဝ မပါတဲ့ ဌာနစိတ္ေတြဟာ အညံ့ဆံုးပါပဲ။ ကြ်န္ေတာ့္ အျမင္ေလးေတြဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကြ်မ္းက်င္သူေတြရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ သေဘာခ်င္း ကိုက္ညီပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္မွာက ဖြဲ႔စည္းရာမွာ အရင္ အထက္တန္း အရာရွိ တခ်ိဳ႕ပါတဲ့ ႏုိင္ငံေတြဟာ ပိုတည္ၿငိမ္တဲ့ ပံုစံနဲ႔ တုိးတက္တယ္ဆုိတဲ့ အယူအဆကို အမ်ားအားျဖင့္ အေလးေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီေတြ႔ရွိခ်က္ကို ပညာရွင္ နယ္ပယ္မွာပဲ ကန္႔သတ္ထားတယ္။ အမ်ားျပည္သူေရွ႕ ႏုိင္ငံေရး စကားစစ္ ထုိးပြဲေတြမွာ စာနယ္ဇင္းထဲ ျငင္းခံု ေဆြးေႏြးတာေတြမွာ ဘယ္သူမွ ဒီအေၾကာင္း မေျပာခ်င္ၾကဘူး။
အေရးႀကီးတဲ့ မွတ္သားစရာ ေနာက္တစ္ခ်က္က ေထာက္လွမ္းေရး ဌာနေတြမွာ သူတို႔ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ တာဝန္ေတြ ရွိပါတယ္။ စနစ္သစ္ကို အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးၿပီးေနာက္ မၾကာမီ ကာလေလးကလြဲလို႔ (အဲဒီ အခ်ိန္မွာ သူတို႔ဟာ ပစၥည္းနဲ႔ မွတ္တမ္းေတြကို ထိန္းသိမ္းရမယ္။) သူတို႔ဟာ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီ ဆန္႔က်င္ေရး အခန္းက မပါသင့္ဘူး။ အရင္အစုိးရကို တရားစြြဲဖုိ႔ ျပင္ဆင္ၿပီး ေနာက္ဆံုးမွာ ရာဇဝတ္ တရားရံုးကို ေရာက္လာဖုိ႔ လံုေလာက္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးဆႏၵနဲ႔ ဆီေလ်ာ္တဲ့ လူမႈေရး ပတ္ဝန္းက်င္ ရွိမယ္ဆိုရင္ေတာင္ ဒီကိစၥအတြက္ အသစ္ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ အဖြဲ႔နဲ႔ပဲ ေဆာင္ရြက္ရမယ္။ (ႏွစ္ဘက္စလံုးအတြက္ တရားဝင္) အက်ိဳးစီးပြား ပဋိပကၡေတြဟာ ဒီအဖြဲ႔နဲ႔ ေထာက္လွမ္းေရး အဖြဲ႔ၾကား ေပၚလာမွာပါပဲ။ ဒီႏွစ္ဖြဲ႔ကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာညႇိဖို႔ ဆုိတာ မလြယ္တဲ့ ကိစၥပါ။
ျပည္ပ အင္အားႀကီး ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ႏွစ္ဖက္ယံုၾကည္မႈ သေဘာတူခ်က္အရ ျပည္ပ လံုၿခံဳေရး ဌာနကို လံုးဝ ဖ်က္ဖုိ႔၊ ဒါမွမဟုတ္ ႏုိင္ငံျခား စာနယ္ဇင္းေတြကို အကဲျဖတ္ဖုိ႔ အေပ်ာ့စား ဌာနတစ္ခုအျဖစ္ အသြင္ ေျပာင္းဖုိ႔ ျပည္ေထာင္စု ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ၁၉၉၀ နဲ႔ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ၾကားမွာ စီစဥ္ပါတယ္။ ျပည္ပမွာ ထုိင္တဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ ျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာနကို ပထမဦးဆံုး ဖ်က္သိမ္းပစ္ဖုိ႔ လိုတယ္။ တရားမဝင္တာေတြလုိ႔ ေခၚေနတာေတြ အပါအဝင္ေပ့ါ။ ဒါက အေသးအဖြဲ တာဝန္ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ျပည္နယ္ ၿမိဳ႕ေလး တစ္ၿမိဳ႕က ရံုးတစ္ရံုးကို လက္နက္ကိုင္ေတြလႊတ္၊ ရံုးကို ခ်ိတ္ပိတ္ၿပီး ဝန္ထမ္းေတြကို အလုပ္ ျဖဳတ္ပစ္တာက လြယ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံျခားက ၿမိဳ႕ႀကီး တစ္ၿမိဳ႕မွာ ဒါမ်ိဳး လုပ္လို႔ မရဘူး။ ကြန္ျမဴနစ္ ျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရးဌာနကို သူတုိ႔ နည္းေတြကို တတ္တဲ့ ေထာက္လွမ္းေရး တျဖစ္လဲေတြက ဖ်က္သိမ္းလုိက္တယ္။ ဒီနည္းေတြက ၁၉၆၀ လြန္ႏွစ္ ေတြ ကုန္ခါနီးကတည္းက သိပ္အေျပာင္းအလဲ မရွိပါဘူး။ ဒီလူေဟာင္းႀကီးေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ေတြအတြက္ ေက်းဇူးအတင္ခံထုိက္ပါတယ္။ (ဘယ္တုန္းကမွ အတင္မခံရဘူး) အေၾကာင္းမလွခ်င္ေတာ့ သူတို႔ထဲက တခ်ိဳ႕က ေနာက္ပိုင္းမွာ ေနာက္တစ္ဆင့္ ျပဳျပင္တည္ေဆာက္မႈ အရွိန္ကို ေလွ်ာ့ခ်ပစ္ လိုက္ၾကတယ္။
၁၉၉၀ လြန္ႏွစ္မ်ား ပထမတစ္ဝက္မွာ ျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရးဌာနဟာ ေဝဖန္မႈ ခံေနရတယ္။ ဒီအက်ပ္အတည္းက ရုန္းထြက္ဖို႔ လမ္းေၾကာင္းကို ရွာေနၾကတယ္။ ပိုလန္၊ ဟန္ေဂရီ၊ စလိုဗက္ႏုိင္ငံေတြက အလားတူ ဌာနေတြနဲ႔ မတူတာက ခ်က္ဌာနကို သူ႔ေရာင္းရင္းေတြ ျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ သံတမန္ ဌာနေတြ ကိုယ္ႏိႈက္က သူတို႔ရဲ႕ ပတ္ဝန္းက်င္ကေန ထုတ္ပယ္လိုက္တာ ျဖစ္တယ္။ ေထာက္လွမ္းေရး အဖြဲ႔ကို သံတမန္ဌာနကေန ျပယုဂ္ေကာင္းေအာင္ ထုတ္ပစ္လိုက္တာ သူတို႔ စိတ္ေပ့ါသြားတာပဲလုိ႔ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက အရပ္သား ဝန္ထမ္းေတြက ခံစားရတယ္လုိ႔ ကြ်န္ေတာ္ အရဲစြန္႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီခံစားခ်က္က မမွန္ကန္ပါဘူး။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္အထိ သူတို႔ရဲ႕ အျပန္အလွန္ ဆက္ဆံမႈဟာ ျပန္ေကာင္း မလာပါဘူး။ ျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရး လုပ္ငန္းကို အတည္ျပဳၿပီးသား ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒ အေပၚ အေျခခံရမွာပါ။ သံတမန္ေတြနဲ႔ အေပးအယူလုပ္ ညိႇႏိႈင္းေနဖုိ႔ မဟုတ္ပါဘူး။ လိုအပ္တဲ့ သတင္း စုေဆာင္းဖုိ႔ သူ႔လူေတြ သံုးၿပီး အေရးပါတဲ့ အေထာက္အကူေတြ ေပးႏုိင္ပါတယ္။
ဟန္ေဂရီနဲ႔ ပိုလန္
၁၉၉၀ နဲ႔ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္အတြင္း စုစုေပါင္း ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ကိုးေယာက္က အရပ္ဘက္ တန္ျပန္ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာန အႀကီးအကဲ အျဖစ္ တစ္လွည့္စီ တာဝန္ယူခဲ့ၾကတယ္။ ဒီကာလအတြင္းမွာပဲ ျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရးမွာ အႀကီးအကဲ ေျခာက္ေယာက္ ေျပာင္းခဲ့တယ္။ ႏွစ္ေယာက္ကလြဲလုိ႔ ဘယ္သူမွ အရင္ ကြန္ျမဴနစ္ေတြ မဟုတ္ၾကဘူး။ ကြန္ျမဴနစ္ေဟာင္းေတြ ျဖစ္ဖုိ႔ ေနေနသာသာ ေလးေယာက္ဟာ အရင္အစုိးရ ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်တာ ခံခဲ့ရပါတယ္။ ငါးေယာက္ကေတာ့ ပဋိညာဥ္ စာတမ္း (၇၇) ကို လက္မွတ္ ထုိးခဲ့ၾက သူေတြ ျဖစ္တယ္။ ပဋိညာဥ္စာတမ္း (၇၇) ကို လက္မွတ္ထုိးခဲ့ၾကသူ အျခား အေယာက္ (၂၀) ေလာက္ဟာ ျပည္တြင္းျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာနေတြမွာ တစ္ခ်ိန္မဟုတ္ တစ္ခ်ိန္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ရာထူးႀကီးေတြ ကိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စြမ္းရည္အေၾကာင္း သိပ္မေျပာၾကေပမဲ့ ခ်က္ကိုစလုိေဗးကီးယား ေနာက္ပိုင္း ခ်က္သမၼတ ႏုိင္ငံ လက္ဝဲလက္ယာ အစုိးရ ႏွစ္ရပ္စလံုးအတြက္ သတင္းေကာင္းေတြ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။
ဟန္ေဂရီအေျခအေနက မတူပါဘူး။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွာ ၾသဘန္ရဲ႕ လက္ယာ အစိုးရ တက္လာေတာ့ အရင္ ကြန္ျမဴနစ္ ျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာနက အရာရွိေတြကို ျပည္တြင္းျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာနေတြရဲ႕ အႀကီးအကဲအျဖစ္ ျပန္ခန္႔ပါတယ္။ ပိုလန္မွာ အေျခအေနက ပိုလို႔ေတာင္ ရႈပ္ေထြး ပါေသးတယ္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ကေန ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ကုန္ဆံုးတဲ့အထိ အရပ္ဘက္ ေထာက္လွမ္းေရး က႑ကို ျပည္တြင္းျပည္ပ လံုၿခံဳေရးကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့ အမ်ိဳးသား ကာကြယ္ေရး ရံုးက တာဝန္ယူပါတယ္။ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့ ဒီက႑ေတြကို သီးျခားဌာန တစ္ခုစီက ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ လက္ဝဲေတြ အာဏာရတုန္းက ပါတီ ဗ်ဴရိုကရက္ေဟာင္း တစ္ေယာက္ကလြဲလို႔ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ကေန ၂၀၀၂ ခုႏွစ္အတြင္း ဒီရံုးကို အရင္ စည္းလံုး ညီညႊတ္ေရး တက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူေတြကပဲ ဦးေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။
ပိုလန္မွာက အရည္အခ်င္းရွိၿပီး အင္အားေကာင္းတဲ့ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔ အၿမဲ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာနကုိ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း သန္႔စင္ပစ္ခံရတဲ့ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္းမွာေတာင္ ဒီအေျခအေနက မေျပာင္းဘူး။ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ မူလကြန္ရက္ကုိ ဘယ္ေတာ့မွ လံုးလံုးႀကီး မဖ်က္ပစ္ပဲကုိး။ ဌာနမွာ က်န္ေနတဲ့ အရာရွိ အမ်ားစုက အစုိးရသစ္နဲ႔ သမၼတအေပၚ သစၥာေစာင့္ သိၾကတယ္။ သမၼတႀကီး ေဝး(စ) ဟာ အမ်ိဳးသား ကာကြယ္ေရးရံုးအေပၚ သံေယာဇဥ္ ရွိေၾကာင္း၊ ရံုးဝန္ထမ္းေတြကိုလည္း မၾကာခဏ သံုးေၾကာင္း အမ်ား သိၾကပါတယ္။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ အထိ ဒီရံုး လက္ေအာက္ခံ ျပည္ပ ဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴးေတြဟာ လက္ယာ အစုိးရ လက္ထက္မွာေရာ လက္ဝဲအစုိးရ လက္ထက္မွာပါ အၿမဲ လူေဟာင္းႀကီးေတြပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
လက္ယာဗဟုိ ႏုိင္ငံေရး ပါတီနဲ႔ လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔ေတြက ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ မတုိင္ခင္က ပိုလန္လွ်ိဳ႕ဝွက္ရဲ အဖြဲ႔မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ထဲမွာ သစၥာရွိတဲ့ ဝန္ထမ္းေတြ ရွိတယ္ဆုိတာကို ဘယ္ေတာ့မွ လက္မခံပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ပါလီမန္မွာ လက္ယာေတြဟာ ညီညႊတ္အားေကာင္းတဲ့ အေနအထားမွာ မရွိတာေၾကာင့္ ဒီကိစၥမွာ ဘာမွ လုပ္ပိုင္ခြင့္ မရွိခဲ့ၾကပါဘူး။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွာ စည္းလံုးညီညႊတ္ေရး တပ္ေပါင္းစု AWS ဖြဲ႔ေတာ့ ဒီကိစၥ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ေတာ့မလု႔ိပဲ။ AWS အဖြဲ႔အတြင္း ဌာနကို ဖ်က္သိမ္းၿပီး ရရာလူနဲ႔ ျပန္စုဖြဲ႔မဲ့ သုညေျဖရွင္းနည္း ကို ေဆြးေႏြးၾက ေသးတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ အဲဒါ ျဖစ္မလာပါဘူး။ ဒီရံုးရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဌာနအသီးသီးဟာ ပိုလန္ ႏိုင္ငံအတြင္း ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈမွာပါတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအရ အဆက္အသြယ္ ရွိတယ္ဆုိတာကို ၁၉၉၀ ျပည့္လြန္ ႏွစ္ေတြ အတြင္း ျဖစ္ရပ္ေတြက လွစ္ဟျပေနတယ္။
ေဆာင္းပါးရွင္ - ပီတာဇီမန္း။
ကြ်န္ေတာ့္ အျမင္အရ အေကာင္းဆံုး ကြ်မ္းက်င္ ျပည့္ဝ လာတဲ့ ဌာနစိတ္ေတြဟာ အရာရွိသစ္ေတြ အမ်ားစု ပါေနရင္ေတာင္ လူေဟာင္းႀကီးတခ်ိဳ႕ ပါတဲ့ ဌာနစိတ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ အရင္ StB အရာရွိေတြခ်ည္းပါတဲ့၊ ဒါမွမဟုတ္ သူတို႔ လံုးဝ မပါတဲ့ ဌာနစိတ္ေတြဟာ အညံ့ဆံုးပါပဲ။ ကြ်န္ေတာ့္ အျမင္ေလးေတြဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကြ်မ္းက်င္သူေတြရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ သေဘာခ်င္း ကိုက္ညီပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္မွာက ဖြဲ႔စည္းရာမွာ အရင္ အထက္တန္း အရာရွိ တခ်ိဳ႕ပါတဲ့ ႏုိင္ငံေတြဟာ ပိုတည္ၿငိမ္တဲ့ ပံုစံနဲ႔ တုိးတက္တယ္ဆုိတဲ့ အယူအဆကို အမ်ားအားျဖင့္ အေလးေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီေတြ႔ရွိခ်က္ကို ပညာရွင္ နယ္ပယ္မွာပဲ ကန္႔သတ္ထားတယ္။ အမ်ားျပည္သူေရွ႕ ႏုိင္ငံေရး စကားစစ္ ထုိးပြဲေတြမွာ စာနယ္ဇင္းထဲ ျငင္းခံု ေဆြးေႏြးတာေတြမွာ ဘယ္သူမွ ဒီအေၾကာင္း မေျပာခ်င္ၾကဘူး။
အေရးႀကီးတဲ့ မွတ္သားစရာ ေနာက္တစ္ခ်က္က ေထာက္လွမ္းေရး ဌာနေတြမွာ သူတို႔ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ တာဝန္ေတြ ရွိပါတယ္။ စနစ္သစ္ကို အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးၿပီးေနာက္ မၾကာမီ ကာလေလးကလြဲလို႔ (အဲဒီ အခ်ိန္မွာ သူတို႔ဟာ ပစၥည္းနဲ႔ မွတ္တမ္းေတြကို ထိန္းသိမ္းရမယ္။) သူတို႔ဟာ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီ ဆန္႔က်င္ေရး အခန္းက မပါသင့္ဘူး။ အရင္အစုိးရကို တရားစြြဲဖုိ႔ ျပင္ဆင္ၿပီး ေနာက္ဆံုးမွာ ရာဇဝတ္ တရားရံုးကို ေရာက္လာဖုိ႔ လံုေလာက္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးဆႏၵနဲ႔ ဆီေလ်ာ္တဲ့ လူမႈေရး ပတ္ဝန္းက်င္ ရွိမယ္ဆိုရင္ေတာင္ ဒီကိစၥအတြက္ အသစ္ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ အဖြဲ႔နဲ႔ပဲ ေဆာင္ရြက္ရမယ္။ (ႏွစ္ဘက္စလံုးအတြက္ တရားဝင္) အက်ိဳးစီးပြား ပဋိပကၡေတြဟာ ဒီအဖြဲ႔နဲ႔ ေထာက္လွမ္းေရး အဖြဲ႔ၾကား ေပၚလာမွာပါပဲ။ ဒီႏွစ္ဖြဲ႔ကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာညႇိဖို႔ ဆုိတာ မလြယ္တဲ့ ကိစၥပါ။
ျပည္ပ အင္အားႀကီး ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ႏွစ္ဖက္ယံုၾကည္မႈ သေဘာတူခ်က္အရ ျပည္ပ လံုၿခံဳေရး ဌာနကို လံုးဝ ဖ်က္ဖုိ႔၊ ဒါမွမဟုတ္ ႏုိင္ငံျခား စာနယ္ဇင္းေတြကို အကဲျဖတ္ဖုိ႔ အေပ်ာ့စား ဌာနတစ္ခုအျဖစ္ အသြင္ ေျပာင္းဖုိ႔ ျပည္ေထာင္စု ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ၁၉၉၀ နဲ႔ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ၾကားမွာ စီစဥ္ပါတယ္။ ျပည္ပမွာ ထုိင္တဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ ျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာနကို ပထမဦးဆံုး ဖ်က္သိမ္းပစ္ဖုိ႔ လိုတယ္။ တရားမဝင္တာေတြလုိ႔ ေခၚေနတာေတြ အပါအဝင္ေပ့ါ။ ဒါက အေသးအဖြဲ တာဝန္ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ျပည္နယ္ ၿမိဳ႕ေလး တစ္ၿမိဳ႕က ရံုးတစ္ရံုးကို လက္နက္ကိုင္ေတြလႊတ္၊ ရံုးကို ခ်ိတ္ပိတ္ၿပီး ဝန္ထမ္းေတြကို အလုပ္ ျဖဳတ္ပစ္တာက လြယ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံျခားက ၿမိဳ႕ႀကီး တစ္ၿမိဳ႕မွာ ဒါမ်ိဳး လုပ္လို႔ မရဘူး။ ကြန္ျမဴနစ္ ျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရးဌာနကို သူတုိ႔ နည္းေတြကို တတ္တဲ့ ေထာက္လွမ္းေရး တျဖစ္လဲေတြက ဖ်က္သိမ္းလုိက္တယ္။ ဒီနည္းေတြက ၁၉၆၀ လြန္ႏွစ္ ေတြ ကုန္ခါနီးကတည္းက သိပ္အေျပာင္းအလဲ မရွိပါဘူး။ ဒီလူေဟာင္းႀကီးေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ေတြအတြက္ ေက်းဇူးအတင္ခံထုိက္ပါတယ္။ (ဘယ္တုန္းကမွ အတင္မခံရဘူး) အေၾကာင္းမလွခ်င္ေတာ့ သူတို႔ထဲက တခ်ိဳ႕က ေနာက္ပိုင္းမွာ ေနာက္တစ္ဆင့္ ျပဳျပင္တည္ေဆာက္မႈ အရွိန္ကို ေလွ်ာ့ခ်ပစ္ လိုက္ၾကတယ္။
၁၉၉၀ လြန္ႏွစ္မ်ား ပထမတစ္ဝက္မွာ ျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရးဌာနဟာ ေဝဖန္မႈ ခံေနရတယ္။ ဒီအက်ပ္အတည္းက ရုန္းထြက္ဖို႔ လမ္းေၾကာင္းကို ရွာေနၾကတယ္။ ပိုလန္၊ ဟန္ေဂရီ၊ စလိုဗက္ႏုိင္ငံေတြက အလားတူ ဌာနေတြနဲ႔ မတူတာက ခ်က္ဌာနကို သူ႔ေရာင္းရင္းေတြ ျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ သံတမန္ ဌာနေတြ ကိုယ္ႏိႈက္က သူတို႔ရဲ႕ ပတ္ဝန္းက်င္ကေန ထုတ္ပယ္လိုက္တာ ျဖစ္တယ္။ ေထာက္လွမ္းေရး အဖြဲ႔ကို သံတမန္ဌာနကေန ျပယုဂ္ေကာင္းေအာင္ ထုတ္ပစ္လိုက္တာ သူတို႔ စိတ္ေပ့ါသြားတာပဲလုိ႔ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက အရပ္သား ဝန္ထမ္းေတြက ခံစားရတယ္လုိ႔ ကြ်န္ေတာ္ အရဲစြန္႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီခံစားခ်က္က မမွန္ကန္ပါဘူး။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္အထိ သူတို႔ရဲ႕ အျပန္အလွန္ ဆက္ဆံမႈဟာ ျပန္ေကာင္း မလာပါဘူး။ ျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရး လုပ္ငန္းကို အတည္ျပဳၿပီးသား ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒ အေပၚ အေျခခံရမွာပါ။ သံတမန္ေတြနဲ႔ အေပးအယူလုပ္ ညိႇႏိႈင္းေနဖုိ႔ မဟုတ္ပါဘူး။ လိုအပ္တဲ့ သတင္း စုေဆာင္းဖုိ႔ သူ႔လူေတြ သံုးၿပီး အေရးပါတဲ့ အေထာက္အကူေတြ ေပးႏုိင္ပါတယ္။
ဟန္ေဂရီနဲ႔ ပိုလန္
၁၉၉၀ နဲ႔ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္အတြင္း စုစုေပါင္း ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ကိုးေယာက္က အရပ္ဘက္ တန္ျပန္ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာန အႀကီးအကဲ အျဖစ္ တစ္လွည့္စီ တာဝန္ယူခဲ့ၾကတယ္။ ဒီကာလအတြင္းမွာပဲ ျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရးမွာ အႀကီးအကဲ ေျခာက္ေယာက္ ေျပာင္းခဲ့တယ္။ ႏွစ္ေယာက္ကလြဲလုိ႔ ဘယ္သူမွ အရင္ ကြန္ျမဴနစ္ေတြ မဟုတ္ၾကဘူး။ ကြန္ျမဴနစ္ေဟာင္းေတြ ျဖစ္ဖုိ႔ ေနေနသာသာ ေလးေယာက္ဟာ အရင္အစုိးရ ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်တာ ခံခဲ့ရပါတယ္။ ငါးေယာက္ကေတာ့ ပဋိညာဥ္ စာတမ္း (၇၇) ကို လက္မွတ္ ထုိးခဲ့ၾက သူေတြ ျဖစ္တယ္။ ပဋိညာဥ္စာတမ္း (၇၇) ကို လက္မွတ္ထုိးခဲ့ၾကသူ အျခား အေယာက္ (၂၀) ေလာက္ဟာ ျပည္တြင္းျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာနေတြမွာ တစ္ခ်ိန္မဟုတ္ တစ္ခ်ိန္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ရာထူးႀကီးေတြ ကိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စြမ္းရည္အေၾကာင္း သိပ္မေျပာၾကေပမဲ့ ခ်က္ကိုစလုိေဗးကီးယား ေနာက္ပိုင္း ခ်က္သမၼတ ႏုိင္ငံ လက္ဝဲလက္ယာ အစုိးရ ႏွစ္ရပ္စလံုးအတြက္ သတင္းေကာင္းေတြ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။
ဟန္ေဂရီအေျခအေနက မတူပါဘူး။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွာ ၾသဘန္ရဲ႕ လက္ယာ အစိုးရ တက္လာေတာ့ အရင္ ကြန္ျမဴနစ္ ျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာနက အရာရွိေတြကို ျပည္တြင္းျပည္ပ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာနေတြရဲ႕ အႀကီးအကဲအျဖစ္ ျပန္ခန္႔ပါတယ္။ ပိုလန္မွာ အေျခအေနက ပိုလို႔ေတာင္ ရႈပ္ေထြး ပါေသးတယ္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ကေန ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ကုန္ဆံုးတဲ့အထိ အရပ္ဘက္ ေထာက္လွမ္းေရး က႑ကို ျပည္တြင္းျပည္ပ လံုၿခံဳေရးကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့ အမ်ိဳးသား ကာကြယ္ေရး ရံုးက တာဝန္ယူပါတယ္။ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့ ဒီက႑ေတြကို သီးျခားဌာန တစ္ခုစီက ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ လက္ဝဲေတြ အာဏာရတုန္းက ပါတီ ဗ်ဴရိုကရက္ေဟာင္း တစ္ေယာက္ကလြဲလို႔ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ကေန ၂၀၀၂ ခုႏွစ္အတြင္း ဒီရံုးကို အရင္ စည္းလံုး ညီညႊတ္ေရး တက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူေတြကပဲ ဦးေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။
ပိုလန္မွာက အရည္အခ်င္းရွိၿပီး အင္အားေကာင္းတဲ့ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔ အၿမဲ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာနကုိ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း သန္႔စင္ပစ္ခံရတဲ့ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္းမွာေတာင္ ဒီအေျခအေနက မေျပာင္းဘူး။ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ မူလကြန္ရက္ကုိ ဘယ္ေတာ့မွ လံုးလံုးႀကီး မဖ်က္ပစ္ပဲကုိး။ ဌာနမွာ က်န္ေနတဲ့ အရာရွိ အမ်ားစုက အစုိးရသစ္နဲ႔ သမၼတအေပၚ သစၥာေစာင့္ သိၾကတယ္။ သမၼတႀကီး ေဝး(စ) ဟာ အမ်ိဳးသား ကာကြယ္ေရးရံုးအေပၚ သံေယာဇဥ္ ရွိေၾကာင္း၊ ရံုးဝန္ထမ္းေတြကိုလည္း မၾကာခဏ သံုးေၾကာင္း အမ်ား သိၾကပါတယ္။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ အထိ ဒီရံုး လက္ေအာက္ခံ ျပည္ပ ဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴးေတြဟာ လက္ယာ အစုိးရ လက္ထက္မွာေရာ လက္ဝဲအစုိးရ လက္ထက္မွာပါ အၿမဲ လူေဟာင္းႀကီးေတြပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
လက္ယာဗဟုိ ႏုိင္ငံေရး ပါတီနဲ႔ လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔ေတြက ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ မတုိင္ခင္က ပိုလန္လွ်ိဳ႕ဝွက္ရဲ အဖြဲ႔မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ထဲမွာ သစၥာရွိတဲ့ ဝန္ထမ္းေတြ ရွိတယ္ဆုိတာကို ဘယ္ေတာ့မွ လက္မခံပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ပါလီမန္မွာ လက္ယာေတြဟာ ညီညႊတ္အားေကာင္းတဲ့ အေနအထားမွာ မရွိတာေၾကာင့္ ဒီကိစၥမွာ ဘာမွ လုပ္ပိုင္ခြင့္ မရွိခဲ့ၾကပါဘူး။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွာ စည္းလံုးညီညႊတ္ေရး တပ္ေပါင္းစု AWS ဖြဲ႔ေတာ့ ဒီကိစၥ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ေတာ့မလု႔ိပဲ။ AWS အဖြဲ႔အတြင္း ဌာနကို ဖ်က္သိမ္းၿပီး ရရာလူနဲ႔ ျပန္စုဖြဲ႔မဲ့ သုညေျဖရွင္းနည္း ကို ေဆြးေႏြးၾက ေသးတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ အဲဒါ ျဖစ္မလာပါဘူး။ ဒီရံုးရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဌာနအသီးသီးဟာ ပိုလန္ ႏိုင္ငံအတြင္း ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈမွာပါတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအရ အဆက္အသြယ္ ရွိတယ္ဆုိတာကို ၁၉၉၀ ျပည့္လြန္ ႏွစ္ေတြ အတြင္း ျဖစ္ရပ္ေတြက လွစ္ဟျပေနတယ္။
No comments:
Post a Comment
Comment မ်ားကုိ စီစစ္ျပီး တင္ေပးပါမည္။ မုိက္ရုိင္းေသာ၊ လူသားမဆန္ေသာ Commet မ်ား တင္မေပးပါ။