ျပင္ဆင္ေရးဆြဲရမည့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု

(VOA)

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာ သံုးသပ္ခ်က္အစီအစဥ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ စစ္တပ္ရဲ႕အခန္းက႑ကို အတင္းအက်ပ္ ေလ်ာ့ခ်ဖယ္ရွားပစ္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းၾကမယ္ဆိုရင္ စစ္အာဏာသိမ္းမႈျဖစ္မွာကို စိုးရိမ္ရတယ္လို႔ ဖြ႔ဲစည္းပံုဥပေဒပညာရွင္ ပါေမာကၡ David Williams က ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ဘာေတြကို ဘယ္လို ျပင္သင့္လဲဆိုတာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု Indiana တကၠသိုလ္က ပါေမာကၡ David Williams ႏွင့္ ဦးေက်ာ္ဇံသာ ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အခုက်င့္သံုးေနတဲ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔ လူတိုင္းေျပာလာၾကပါတယ္။ အဓိက ႏွစ္ခ်က္ကေတာ့ စစ္တပ္ရဲ႕အခန္းက႑ႏွင့္ တိုင္းရင္းသား အခြင့္အေရးကိစၥ ျဖစ္တယ္ဆိုျပီး လူတိုင္းကေျပာေနၾကပါတယ္။ ဆုိေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပုံဥပေဒဆိုင္ရာ ပညာရွင္တစ္ဦးအေနႏွင့္ Professor Williams ရဲ႕သေဘာထားလည္း ၾကားပါရေစ ခင္ဗ်ာ။
David Williams ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ေျပာင္းလဲေရးဟာ အခုအခါမွာ အထူးအေရးတႀကီး လိုအပ္ေနပါတယ္။ ခင္မ်ား ေျပာသြားတဲ့အခ်က္ႏွစ္ရပ္ကို အဓိက ျပင္ဆင္ရပါလိမ့္မယ္။ စစ္တပ္က ၾသဇာအာဏာ ႀကီးမားလြန္းေနပါတယ္။ စစ္တပ္ဆိုတာ ဂုဏ္သေရရွိေအာင္ ထားရွိရမွာပါ။ ကၽြမ္းက်င္ဝန္ထမ္းေကာင္း စစ္တပ္ျဖစ္ေနရပါလိမ့္မယ္။ သူရဲ႕တာဝန္ဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ရန္သူေတြကို တိုက္ခိုက္ေခ်မႈန္းရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔က ႏိုင္ငံေရးကို စီမံေဆာင္ရြက္ဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏုိင္ငံေရးမွာ စစ္တပ္က ဝင္စြတ္ဖတ္မႈတုိင္းဟာ မွားယြင္းဆံုးရွံဳးမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဒီလိုျဖစ္ေနတာကို ခ်က္ခ်င္းတထိုင္တည္းႏွင့္ ျပဳျပင္ဖို႔ဆိုတာကေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆိုတာ က်ေနာ္ နားလည္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါကို ျပဳျပင္ဖို႔ ေကာင္းမြန္တဲ့ စတင္ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကိုေတာ့ ဦးစြာလုပ္ေဆာင္ထားသင့္ပါျပီ။
စစ္တပ္ဟာ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္မွာ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္း ပါဝင္ေနျခင္းဟာ အဓိက မလိုလားအပ္တဲ့အခ်က္လို႔ လူအမ်ားအျပားက ယူဆၾကပါတယ္။ က်ေနာ့္အျမင္မွာေတာ့ ဒီအခ်က္က အဓိက မဟုတ္ပါဘူး။ မလိုလားတဲ့ အဓိကအခ်က္ဟာ စစ္တပ္သည္ အရပ္ဖက္အစုိးရ အာဏာဆက္ေအာက္မွာ မရွိျခင္းဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ သူတို႔က ဘယ္သူ႔ အမိန္႔အာဏာကိုမွ မခံယူဘဲ သူတို႔ဟာသူတို႔ လုပ္ခ်င္တာလုပ္လို႔ ရေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယတစ္ခ်က္ကေတာ့ ခင္မ်ား ေျပာသလုိပါပဲ တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရး ျပႆနာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ဟာ တစံုတခုေသာ အတိုင္းအတာအထိ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ကို လိုခ်င္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိိန္တုန္းကေတာ့ လြတ္လပ္ေရး က်ဴးေက်ာ္သံႏွင့္ ပုန္ကန္တိုက္ခိုက္ခဲ့ႀကသူေတြ ရွိေပမယ့္ အခုအခါမွာေတာ့ ဘယ္တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မွ လြတ္လပ္ေရးကို မေတာင္းၾကဘူးလို႔ က်ေနာ္ ယံုႀကည္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ သူတို႔အားလံုးဟာ ကမၻာတစ္လႊားမွာ က်ယ္က်ယ္ပ်ံ႕ပ်ံ႕ ျဖစ္ေနတဲ့ Federal စနစ္ကို လိုခ်င္ေနႀကပါတယ္။ ဒီစနစ္ကို သူတို႔လိုခ်င္တာဟာ တစိတ္တပိုင္းအားျဖင့္ကေတာ့ သူတို႔ကိုယ္ပိုင္ဘာသာစကားကို သူတို႔ေျပာခ်င္လို႔၊ သူတု႔ိယံုၾကည္ရာဘာသာတရားကို သူတို႔ကိုးကြယ္ခ်င္လို႔။ ဒီေနရာမွာ ေနျပည္ေတာ္က အမိန္႔ေပးညြန္းၾကားတာကို မလိုခ်င္ႀကလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ တစိတ္တပိုင္းအားျဖင့္လည္း အခုအခါမွာ သူတို႔ေဒသက ထုတ္ယူေနတဲ့ သဘာဝသံယံဇာတေတြကို သူတို႔ ခ်ဳပ္ကို္င္ခ်င္ၾကျပီး အဲဒီက ရတဲ့ဝင္ေငြေတြအားလံုးကို ေနျပည္ေတာ္ကိုခ်ည္းပဲမေပးအပ္ပဲ တခ်ိဳ႕တဝက္ကိုလည္း သူတို႔ေဒသအတြက္ သံုးစြဲခ်င္ၾကလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ပါေမာကၡWilliams  ဒါေပမယ့္ ဒီလို ျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ ျပဳျပင္ဖို႔ဆိုတာကေကာ အေျပာလြယ္သေလာက္ အလုပ္ခက္ ျဖစ္မေနေပဘူးလား။ ပထမအခ်က္ျဖစ္တဲ့ စစ္တပ္ျပဳျပင္ေရးကိစၥကို ေျပာရမယ္ဆိုရင္ စစ္တပ္က ဒီေလာက္ထိ အာဏာႀကီးျပီး ခ်ဳပ္ကိုင္လာခဲ့တာ အခုနကေျပာသလိုေပါ့ လြယ္လြယ္ကူကူႏွင့္ သူတို႔ေနာက္ဆုတ္ဖို႔ဆိုတာ ျဖစ္ႏုိင္ပါ့မလား။
David Williams ။ ။ မွန္ပါတယ္။ ဒါလုပ္ရတာ အင္မတန္ခက္ခဲတဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ လုပ္ရမယ့္ အေျခခံနည္းလမ္းသံုးခု ရွိပါတယ္။ ပထမနည္းလမ္းကေတာ့ လက္ရွိ ဖြဲ႔စည္းပံုထဲမွာ ျပဌာန္းထားတာကို ျပန္ျပင္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရဲ႕ ေထာက္ခံဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္တပ္က ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းယူထားေလေတာ့ သူတို႔က ဒါကို ဘယ္ေတာ့မွ ေထာက္ခံမွာ မဟုတ္တာေၾကာင့္ ဒီနည္းႏွင့္ ျပင္ဖို႔ဆိုတာက လုံုးဝမျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဒုတိယနည္းလမ္းကေတာ့ လူတိုင္းေျပာေနၾကတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုဆိုင္ရာ ညီလာခံအသစ္ေခၚယူေရး ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ လူထုကိုယ္စားလွယ္အသစ္ေတြ ေရြးခ်ယ္ေစလႊတ္ျပီး ဖြဲ႔စည္းပံုအသစ္တစ္ရပ္ကို ျပန္လည္ေရးဆြဲဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြ၊ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုေတြ အားလံုးက သေဘာက် ႏွစ္သက္ႀကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ရွိအစိုးရကေရာ စစ္တပ္ကေရာ ဒါကို လက္ခံလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ေတာ့ မထင္ပါဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ ဒီ နံပါတ္ႏွစ္ နည္းကလည္း ထြက္ေပါက္မရွိတဲ့ နည္းလမ္းေပါ့။
David Williams ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ တတိယနည္းလမ္းက ဆက္ပါဦး။ တတိယ နည္းလမ္းက ဘာလုပ္မလဲ။
David Williams ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါကလည္း ထြက္ေပါက္မရွိတဲ့လမ္းပါ။ က်ေနာ္ႏွင့္တြဲျပီး အလုပ္လုပ္ေနတဲ့သူေတြ အမ်ားစုက ဒီနည္းလမ္းကိုအားထားျပီး စိတ္ကူးေနၾကတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီနည္းက မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔ ေျပာရတာကေတာ့ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းပါတယ္။ အခု က်ေနာ့္အေနႏွင့္ အေရးႀကီးဆံုးလို႔ ယူဆထားတာကေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံုကို က်ေနာ္တို႔ ျပန္ျပင္ရမယ္။ လံုးဝအသစ္ျပန္ေရးဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ျပန္ျပင္ရမယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပန္ျပင္တာကို ပံုမွန္လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ရဲ႕ ျပင္ပမွာ ျပင္ဆင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အင္အားစုေတြႏွင့္ ေဆြးေႏြးပဲြေတြကတဆင့္ ျပင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီနည္းႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းပံု ျပင္ဆင္တာဟာ ကမာၻေပၚမွာလည္း အေတာ္ေလး ေတြ႔လာရတဲ့ နည္းလမ္းပါ။ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အဲဒီ့ ျပည္တြင္းစစ္ကို အဆံုးသတ္ေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးၾကတဲ့အခါ အစိုးရကေန ဖြဲ႔စည္းပံုကို ျပန္ျပင္ဖို႔ ကမ္းလွမ္းျပီး အေျဖရွာတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တိုင္းရင္းသားေတြ လုိခ်င္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအရ အေပးအယူလုပ္ဖို႔ဆုိတာကလည္း ဒီမို္ကေရစီကိုလုိခ်င္သူတိုင္းက ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ကိစၥတခုပါ။ တိုင္းရင္းသားေတြႏွင့္ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ေအာင္ျမင္ဖို႔ကို လုိလားေနၾကတာပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒါေပမယ့္ ပါေမာကၡ Williams စစ္တပ္ရဲ႕ စိတ္ထဲမွာက သူတို႔ရဲ႕ Mind Set က တိုင္းရင္းသားအင္အားစုေတြကို ေဆြးေႏြးေဖာ္ေဆြးေႏြးဖက္လို႔ တကယ္ျမင္ပါရဲ႕လား။ မျဖစ္စေလာက္ရန္သူေတြ ဒါေတြကို ငါတို႔ ေဆြးေႏြးစရာမလိုဘူး။ အင္အားႏွင့္ ေခ်မႈန္းပစ္လိုက္ရင္ ရတယ္လို႔ပဲ တခ်ိန္လံုး ဒီလုိပဲယူဆလာခဲ့ၾကတာ မဟုတ္ဘူးလား ခင္ဗ်ာ။
David Williams ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါဟာအမွန္တကယ္ပဲ အစဥ္အလာထားရွိလာတဲ့ စစ္တပ္ရဲ႕သေဘာထားပါ။ သူတို႔ဟာ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ သေဘာထားဆႏၵကို နားမေထာင္ပဲ အေပးအယူမလုပ္ဘဲ သတ္ျဖတ္ေခ်မႈန္းဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ႀကတာပါ။ အခုအခါမွာေတာ့ စစ္တပ္ရဲ႕မွန္ကန္တဲ့ စိတ္ေနသေဘာထားဟာ ဘယ္လိုေတြ ရွိေနသလဲဆိုတာ က်ေနာ္တို႔တကယ့္ကို မသိႏိုင္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ သိႏိုင္တာက စစ္တပ္ဟာ လက္ရွိအစိုးရရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈတခ်ိဳ႕ကို ခြင့္ျပဳထားတယ္ဆိုတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္အတုိင္းအတာအထိ ဆက္လက္ခြင့္ျပဳသြားမလဲဆိုတာ ေတာ့ မသိႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီပဏာမ အဆင့္မွာ အရပ္သားအစိုးရယ္၊ NLD ရယ္၊ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုရယ္ေတြက စစ္တပ္ရဲ႕အာဏာကို သိသိသာသာႀကီး ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းၾကမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အာဏာသိမ္းမႈတရပ္ ေပၚေပါက္လာေလမလားဆိုတာ စိုးရိမ္စရာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဒါကိုအေၾကာင္းျပျပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ မလုပ္သင့္ဘူးဆိုျပီး ေရွာင္လႊဲေနစရာလည္း မလိုပါဘူး။ ျပဳျပင္ေရးသမားေတြဖက္က အလြန္အကၽြံ လုပ္လာရင္ေတာ့ တမ်ိဳးတမည္ ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။ တျခားတဖက္မွာေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြႏွင့္ အပစ္အခက္ ရပ္စဲေရးရ ေအာင္ စစ္အစိုးရကိုယ္၌က အေပးအယူလုပ္ လုိက္ေလ်ာထားခ့ဲတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အခုဆက္လုပ္ရမွာက ဒါကို အခုအခါတိုးခ်ဲ႕ျပီး တုိင္းရင္းသားအခြင့္အေရးဆိုင္ရာေတြကို ေဆြးေႏြးညိွႏိႈင္းပါ။ စစ္တပ္ကိစၥကို ေလ်ာ့ေလ်ာ့ေပါ့ေပါ့ ကိုင္တြယ္ပါ။ အခ်ိန္ၾကာလာတာႏွင့္အမွ် ဒီမိုကေရစီဆိုတာ သူတို႔အတြက္အႏၱရာယ္မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သူတို႔ကို ယိုယြင္းပ်က္ျပားေစမွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သေဘာေပါက္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒီနည္းႏွင့္ပဲ စစ္တပ္ရဲ႕အာဏာႀကီးစိုးမႈကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း တည္မတ္သြားႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ အခု က်ေနာ္ တုိင္းရင္းသားအေရး Federal အေရးဆိုတာကို ၾကည့္ၾကေအာင္ပါ။ စစ္တပ္ရဲ႕အာဏာ ေလ်ာ့ေပါ့ေရးဆိုတာကို ဆန္႔က်င္ႏိုင္တာက စစ္တပ္ပဲ ရွိပါလိမ့္မယ္။ Federal အေရးကို လက္မခံႏိုင္သူေတြက ပိုေတာင္မ်ားဦးမယ္လို႔ တြက္သူတခ်ိဳ႕လည္း ရွိၾကပါတယ္။ လူအမ်ားစု ဗမာေတြ ဗမာတိုင္းရင္းသားေတြအထဲက တခ်ိဳ႕က သူတို႔က တိုင္းရင္းသားေတြထက္ သာတယ္။ လူဦးေရမ်ားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခြင့္အေရးအားျဖင့္ ပိုရသင့္တယ္လို႔ ယူဆထားသူေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလို စိတ္ေနသေဘာထားကို ျပင္ဖို႔ကေကာ လြယ္ပါရဲ႕လား။ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ျပင္ယူရဦးမွာေပါ့။
David Williams ။ ။ ဒါကို က်ေနာ့္ အေနႏွင့္ လံုးဝသေဘာတူပါတယ္။ ဒါက ျပႆနာရဲ႕ ဇာတ္ျမစ္ပါ။ ဒီသေဘာထားဟာ ဗမာလူမ်ိဳးစုမွာ ရွိေနတာထက္ စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြၾကားမွာ ျဖစ္တည္ေနတဲ့ သေဘာထား ျဖစ္ပါတယ္။ တုိင္းရင္းသားေတြဟာ သူတို႔ထက္ အဆင့္ႏွိပ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရပိုင္းဌာနေတြမွာ သူတို႔ႏွင့္ တန္းတူအခြင့္အေရးမရသင့္ဘူးလို႔ ျမင္ေနၾကပါတယ္။ ဒါဟာ လံုးဝေျပာင္းလဲပစ္ရမယ့္ သေဘာထားျဖစ္တယ္လို႔လည္း က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဒီသေဘာထားေတြ စတင္ေျပာင္းလဲလာစျပဳေနျပီဆိုတာကိုလည္း က်ေနာ္ေတြ႔ရပါတယ္။ အစိုးရတာဝန္ရွိသူေတြ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြႏွင့္ ေဆြးေႏြးေနတာေတြ UNFC လို႔ေခၚတဲ့ တိုင္းရင္းသား Federal ေကာင္စီႏွင့္ ေဆြးေႏြးတာေတြလည္း ေတြ႔လာရပါျပီ။ ျပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္အနည္းကဆိုရင္ ဒါမ်ိဳးေတြ မေတြ႔ခဲ့ရပါဘူး။ စစ္တပ္အေနႏွင့္ တိုင္းရင္းသားေတြကလည္း သူတို႔ရဲ႕ အမိန္႔အာဏာကို နာခံရမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထားမ်ိဳးပဲ ရွိခဲ့ၾကတာပါ။
အခုေတာ့ အရပ္ဖက္ အစိုးရေခါင္းေဆာင္ေတြဖက္က Federal ကို အထိုက္အသင့္ လိုက္ေလ်ာမယ့္သေဘာထားေတြလည္း ေတြ႔လာရပါျပီ။ ဘယ္အတိုင္းအတာအထိလုိက္ေလ်ာမလဲ ဆိုတာေတာ့ က်ေနာ္လည္း မသိပါဘူး။ စစ္တပ္ကို ေနာက္ျပန္ တြန္းပစ္ေရႊြ႔ပစ္ ဖို႔ေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလုိမလုပ္ပဲ တိုင္းရင္းသားေတြကို လုိက္ေလ်ာမႈတခ်ိဳ႕လုပ္ႏုိင္ဖို႔ ညိွႏိႈင္းေနၾကျပီလို႔ ထင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ Federal ပံုစံကို အထိုက္အေလ်ာက္လုိက္ေလ်ာမယ္ဆိုလို႔ က်ေနာ္ ဒီမွာေမးခ်င္တာက ကမၻာေပၚမွာ Federal ႏုိင္ငံခ်င္းလည္း  ပံုစံခ်င္းကြဲလြဲတာေတြ အမ်ားႀကီးေတြ႔ရပါတယ္။ ဥပမာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၾသစေတးလ် စသျဖင့္ သူတို႔ မတူၾကဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ ဘယ္အေပၚမွာ အေျခခံျပီး ကြဲလြဲသလဲ ဆိုတာလည္း နည္းနည္း ရွင္းျပပါဦး။
David Williams ။ ။ Federal ႏုိင္ငံဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္က ဗဟိုအစိုးရႏွင့္ ျပည္နယ္အစိုးရတို႔ၾကား အာဏာကို ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ ခြဲေဝၾကျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကေနဒါ ၾသစေတးလ် တို႔မွာ ဒီလိုပဲခြဲထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလည္း စစ္မွန္တဲ့ Federal ျဖစ္လာရင္ ဒီလိုပဲလုပ္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒီေနရာမွာ ေမးစရာကေတာ့ ဘာအတြက္ အာဏာကို ဒီလိုခြဲေဝရသလဲဆိုတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလို ကိစၥမ်ိဳးမွာေတာ့ မတူကြဲျပားေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြပါ ရွိေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတိုင္းရင္းသားေတြကို တစံုတခုေသာ အတိုင္းအတာအထိ ကို္ယ္ပိုင္စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးအပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Federal ႏိုင္ငံတိုင္းမွာေတာ့ ဒီလိုမဟုတ္ပါဘူး။ ဥပမာ ၾသစေတးလ်မွာ ဒါမ်ိဳး သိပ္ေတြ႔ရမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါက တျခားအေၾကာင္းေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ပံုစံကေတာ့ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းပါတယ္။ အေစာပိုင္း ကာလေတြတုန္းကေတာ့ မတူကြဲျပားတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ေတြေၾကာင့္ ဒီလိုခြဲေဝခဲ့တာပါ။
ျပည္နယ္လိုက္ လူထုတခုႏွင့္တခု ယဥ္ေက်းမႈေတြ သိပ္ကိုကြဲလဲြပါတယ္။ ေတာင္ကယ္ရိုလိုင္းနားႏွင့္ Massachusetts ဖက္လူေတြက သိပ္ကိုကြဲလြဲပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း သူတို႔ဟာ တခ်ိဳ႕ကိစၥေတြအတြက္ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ လုိၾကေပမယ့္ က်န္တခ်ိဳ႕ကိစၥေတြကိုေတာ့ သီးျခားေဆာင္ရြက္ဖို႔ လုိလားခဲ့ႀကပါတယ္။ အခ်ိန္ကာလ ၾကာျမင့္လာတာႏွင့္အမွ် အေမရိကန္ေတြဟာ အခ်င္းခ်င္း ယဥ္ေက်းမႈခ်င္း ေပါင္းစည္းလာပါတယ္။ ဒီအတြက္ ကိစၥေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ျဖစ္ထြန္းလာခဲ့တာပါ။ ဆိုေတာ့ ဒါဟာ ဘာမွ ျပႆနာ မရွိပါဘူး။ အတင္းအက်ပ္လုပ္ေဆာင္ခ်က္ တစံုတရာမရွိဘဲႏွင့္ ေပါင္းစည္းလာျခင္းဟာ သူ႔သဘာဝအေလ်ာက္ျဖစ္ထြန္းလာမႈတခုပါ။ ဒါေႀကာင့္ အေမရိကန္ Federal စနစ္ဟာ မတူကြဲျပားတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ သိပ္မလုိေတာ့ပဲ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ေကာ လက္ရွိအေျခအေနမွာ မတူကြဲျပားမႈကို ဘယ္အတိုင္းအတာအထိ လိုက္ေလ်ာခြင့္ျပဳထားသင့္တယ္လို႔ ပါေမာကၡ ထင္ပါသလဲ။
David Williams ။ ။ Federal စနစ္အလုပ္ ျဖစ္ဖို႔အတြက္ဆိုရင္ ငါတို႔ဟာ ဘယ္အေရးကိစၥေတြကို အမွန္တကယ္ ေပါင္းစည္းဖို႔ လုိအပ္သလဲ။ ဘယ္ကိစၥရပ္ေတြကိုေတာ့ ခြဲျခားလုပ္ကိုင္ရမလဲဆိုတာ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ဦးစြာေမးၾကည့္ၾကရပါလိမ့္မယ္။ Federal ႏိုင္ငံမွာ တခ်ိဳ႕ကိစၥကို ပူးေပါင္းဖို႔ လုိအပ္ေပမယ့္ ကိစၥရပ္အားလံုးမွာ ပူးေပါင္းဖို႔ လုိအပ္ခ်င္မွလည္း လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။ ျပည္နယ္အဆင့္မွာ တကယ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရင္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ေပးရပါလိမ့္မယ္။ မပူးေပါင္းရင္မျဖစ္တဲ့ ကိစၥရပ္မ်ိဳးမွာမွ Federal အဆင့္ ဗဟိုအဆင့္က လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ ဥပမာ ျပည္ပစစ္ပြဲေတြ တိုက္ခိုက္ဖို႔ တေပါင္းတစည္းတည္းေသာ စစ္တပ္တခု လုိအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ယဥ္ေက်းမႈအပိုင္းက်ေတာ့ ျပည္နယ္အလိုက္ ကြဲျပားမႈေတြ ရွိႏုိင္ပါတယ္။ အခြန္ေကာက္ကိစၥ၊ သဘာဝသံယံဇာတ ကိစၥ စတာေတြမွာက်ေတာ့ အားလံုးကို ေနျပည္ေတာ္ကပဲ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားလို႔ မရပါဘူး။ ျမန္မာျပည္လို ႏိုင္ငံမ်ိဳးမွာဆိုရင္ တခ်ိဳ႕တဝက္ဟာ ေနျပည္ေတာ္ကိုသြားျပီး က်န္တခ်ိဳ႕တဝက္ဟာလည္း ေဒသဆိုင္ရာက ခန္႔ခြဲျပီး သူတို႔ေဒသအတြက္ လမ္း၊ တံတား၊ ေဆးရံု စတာေတြကို ေဆာက္လုပ္ေပးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ ဒါ Unity in Diversity ဆိုတဲ့ သေဘာေပါ့။
David Williams ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္ ဒါဟာ Unity in Diversity။ တနည္းေျပာရရင္ေတာ့ Diversity in Unity ျဖစ္ပါတယ္။ အလြယ္ဆံုးေျပာရရင္ေတာ့ အဓိက က်ေနာ္ အခုနက ေျပာခဲ့သလိုပါပဲ  Unity လုပ္ဖို႔လုိအပ္တယ္။ အေရးႀကီးတဲ့ ကိစၥ ျဖစ္တဲ့ ညီညီညြတ္ညြတ္ လုပ္ရမယ့္ကိစၥ ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ဒါဟာ ပူးေပါင္း ညီညြတ္ရမယ္။ က်န္တာေတြအားလံုးကိုေတာ့ ခြဲလုပ္လုိ႔ရပါတယ္။ တစုတေပါင္းတည္း လုပ္တာက မလုပ္မျဖစ္တဲ့  အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥေတြေလာက္ကိုပဲ ေပါင္းျပီး၊ အားလံုးကို ေပါင္းစည္းလုပ္ေနဖို႔ေတာ့ မလိုအပ္ပါဘူး။ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူေနႏိုင္ၾကသမွ် မတူကြဲျပားမႈဟာ ျပႆနာမရွိႏိုင္ပါဘူး။